Instrumenty podobne do gitary

24-10-2022

Gitara to prawdopodobnie najpopularniejszy instrument strunowy, jeśli nie instrument w ogóle. Wiele doświadczonych muzyków, a także osób początkujących poszukuje jednak czegoś zbliżonego sposobem gry, ale posiadającego własny charakter. Z tego artykułu dowiesz się, do jakiej rodziny instrumentów tak naprawdę należą gitary oraz jakie aktualnie dostępne i podobne do niej instrumenty znajdziesz na rynku.

 

Chordofony szarpane - najbliższa rodzina gitar 

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że instrumenty bratnie gitarze mogą być naprawdę zaskakujące. Wbrew pozorom, gitara może być blisko związana np. z instrumentem klawiszowym, który z czasem zamienił się w pianino. Chordofony szarpane to w końcu grupa instrumentów, dla której źródłem dźwięku jest właśnie podszarpnięta struna wpadająca w wibracje. Do chordofonów szarpanych zaliczamy więc następujące instrumenty: 

  • gitara klasyczna 
  • gitara akustyczna 
  • gitara elektryczna (jednocześnie elektrofon) 
  • gitara basowa 
  • ukulele (sopranowe, koncertowe, tenorowe i barytonowe) 
  • guitalele 
  • mandolina 
  • bałałajka 
  • banjo (i bandżola) 
  • kitara 
  • charango 
  • cytra 
  • lira  
  • harfa 
  • lutnia 
  • koto 
  • kora 
  • kobza 
  • shamisen 
  • saung 
  • tar 
  • klawesyn 

Jak widzisz wiele z nich jest dość nietypowych i choć rzeczywiście są blisko związane z gitarami to grono instrumentów podobnych do gitary należałoby jednak nieco ograniczyć. Harfy liry i cytry wykorzystują w końcu znacznie więcej strun, trudno też przyrównać nam do gitary takie wynalazki jak np. birmański saung. Podobnie ma się sprawa w przypadku klawesynu, który jest przodkiem pianina, o czym więcej dowiesz się z artykułu wyjaśniającego, dlaczego pianina posiadają właśnie 88 klawiszy. Oczywiście na świecie istnieje jeszcze sporo nietypowych odmian chordofonów szarpanych, tu wymienione są jedynie te najpowszechniej znane lub istotne w historii, dlatego grono instrumentów podobnych do gitary należy dość mocno zawęzić. 

Instrumenty podobne do gitary w praktyce 

Jeśli szukasz dla siebie instrumentu podobnego do gitary. Zapewne szukasz czegoś mobilnego, z pudłem rezonansowym i podobnym sposobem trzymania i gry jak gitary. Oczywiście pomijamy tu niedostępne w naszym kraju instrumenty, jak choćby andyjskie charango. W związku z tym jako instrumenty podobne do gitary klasycznej, akustycznej, elektrycznej lub basowej zalicza się: 

  • ukulele (wszystkie odmniany) 
  • guitalele 
  • mandolina 
  • banjo 
  • bałałajka 

Ukulele 

Ukulele to niesamowicie zyskujący na popularności instrument, który powoli dogania gitarę w roli najczęściej wybieranego instrumentu strunowego. W przeciwieństwie do gitary jednak, ukulele wyposażone jest w 4 struny, gdzie 1 z nich (G) jest jednocześnie 2 w wysokości stroju, zaś 2 struna w ukulele (C) jest właśnie tą najgrubszą. Z tego względu akordy na ukulele łapie się w nieco inny sposób, który w praktyce jest po prostu łatwiejszy.  

Ukulele dzieli się przy tym na 4 podstawowe rodzaje uzależnione od wielkości i głębi wydawanego dźwięku tj. ukulele sopranowe, ukulele koncertowe, ukulele tenorowe oraz ukulele barytonowe. Warto zaznaczyć, że to ostatnie posiada jednocześnie swój unikalny sposób strojenia. 

Wśród ukulele można znaleźć również nowoczesne warianty tego instrumentu, jak choćby miniaturowe sopranino, ukulele basowe (które w zasadzie można uznać za malutką gitarę basową) oraz ukulele elektryczne. Jeśli nigdy wcześniej nie grałeś i chcesz zacząć swoją przygodę muzyczną z ukulele, mamy przygotowany artykuł, który może ułatwić Ci to zadanie 

Guitalele 

Jak sama nazwa wskazuje, guitalele to hybryda gitary j ukulele. Przede wszystkim jest ono dużo mniejsze nawet od gitary ½ czy ¼, ale posiada pudło przygotowane pod kątem osoby dorosłej. Co więcej guitalele strojone jest w dokładnie taki sam sposób jak gitara, a to świetna wiadomość dla wielu gitarzystów. Jeśli grasz już na gitarze i poszukujesz czegoś bardziej mobilnego, na którym od razu będziesz potrafił grać - guitalele zostało stworzone właśnie dla Ciebie. Guitalele nie posiada przy tym długiej tradycji i w rzeczywistości, jest dostępne na rynku dopiero od niedawna. 

Mandolina 

Mandolina to bardzo znany w Europie instrument, typowy dla ludowej muzyki folklorystycznej. Równie dobrze przyjął się on także w Stanach Zjednocznonych, gdzie mandolina stała się niemal nieodłączną częścią muzyki country, a także bluesowej i jazz-u. Jej bezpośrednim przodkiem jest miniaturowa lutnia, a pierwsze wzmianki o niej pochodzą jeszcze z XIV wieku.  

Co ciekawe, ustandaryzowany wygląd mandoliny ukazał się dopiero w 1898 roku i został opracowany przez legendę gitarowego świata - Orville-a Gibson-a. To właśnie on nadał mandolinie charakterystyczny, przypominający kroplę kształt z nieco wypłaszczonym pudłem. 

Tym co zdecydowanie wyróżnia mandolinę jest sposób, w jaki wykorzystuje struny. Choć wyraźnie widać osiem na główce 8 kluczy, mandolina posiada 4 pary strun strojone w kwintach. To właśnie temu zabiegowi mandolina zawdzięcza swoje niesamowite brzmienie, które szczególne wrażenie robi w trakcie gry na żywo. 

Banjo 

Banjo to niezwykle specyficzny instrument o charakterystycznym brzmieniu znanym z muzyki country. Choć w Europie nie jest ona raczej zbyt popularna to warto zaznaczyć, że w niektórych stanach USA, uznaje się ją za instrument narodowy (właśnie ze względu na związek z muzyką country). 

W Polsce najczęściej spotykane są banja 4-ro i 6-cio strunowe, z kolei w stanach dominuje wariant 5 strunowy – tzw. banja bluegrasowe. Co jednak niezwykłe, w czasach XX-lecia międzywojennego to w naszym kraju popularny był nietypowy, 8-strunowy wariant banjo 

Bałałajka 

Dźwięczna nazwa Bałałajki jest bardzo znana w Polsce, ze względu na niej niezwykłą popularność w krajach wschodnich. Za ojczyznę tego instrumentu uznaje się dzisiaj Rosjan, którzy prawdopodobnie zaadaptowali ten instrument jeszcze od Mongołów. W XVII wieku była ona wykorzystywana przez nich jako instrument ludowy, a co ciekawe dopiero od XVII wieku dodano do niej 3-cią strunę (wcześniej posiadała tylko 2). 

Niezwykłym faktem dotyczącym Bałałajki jest z pewnością to, że na Ukrainie bardzo często spotyka się je w charakterystycznym, trójkątnym kształcie, ale z 4 a nawet 6-cioma strunami. Współczesny standard Bałałajki ma swoje korzenie jeszcze w XIX wieku, kiedy to Wasilij Andriejew usystematyzował i ujednolicił jej budowę. 

Czy gitara basowa nie jest oddzielnym instrumentem? 

W ramach ciekawostki warto przytoczyć, że wielu muzyków za instrument spokrewniony, ale oddzielny od gitar, uznaje gitarę basową. Bardzo często i gitarze basowej mówi się z resztą po prostu “Bas” i choć nadal jest to oczywiście gitara to tego typu spojrzenie nie jest pozbawione sensu. Przede wszystkim gitara basowa standardowo posiada 4 struny zamiast 6 i w praktyce spełnia ona zupełnie inne zadanie, a także wykorzystuje unikalne dla siebie techniki gry. 

Przeczytaj jeszcze...

Afrykańskie instrumenty muzyczne

Afrykańskie instrumenty muzyczne

03-11-2023
Afryka, z jej oszałamiającą mozaiką kultur, stanowi bezcenny rezerwuar tradycji muzycznych. Kontynent ten jest domem dla niezliczonych instrumentów muzycznych, od których wiele pozostaje jeszcze do odkrycia przez świat. W niniejszym artykule skupimy się na wybranych klejnotach...
Jak wybrać pierwszą gitarę

Jak wybrać pierwszą gitarę

13-07-2023
Decyzja o rozpoczęciu nauki gry na gitarze to emocjonujący moment w życiu każdego miłośnika muzyki. Wybór pierwszego instrumentu może jednak stanowić spore wyzwanie, zwłaszcza dla osób, które dopiero zaczynają swoją muzyczną przygodę. W tym artykule postaramy się przybliżyć Ci...
Historia ukulele

Historia ukulele

19-04-2022
Przez wielu mylnie postrzegane jako mała odmiana gitary, a dla wielu sposób podejścia do rzeczywistości - ukulele jest jednoznacznie kojarzone z egzotycznymi Hawajami, gdzie uznaje się je za dobro narodowe. W tym artykule przytoczymy Wam stosunkowo krótką, ale niesamowicie pasjonującą...