tel. 67 215 37 17
tel. 67 215 37 17
Struny to najważniejszy element każdej gitary, gdyż to właśnie one są źródłem dźwięku. Na najbardziej podstawowym poziomie gra na tym instrumencie sprowadza się do wprawiania strun w drgania i regulowania długości wzbudzonych elementów. W każdym rodzaju gitary stosuje się nieco odmienne rodzaje strun, wszystko po to, żeby uzyskać różniące się brzmienia. W poniższym artykule opowiemy o różnych odmianach strun gitarowych, ich cechach i zastosowaniu.
Do gitar klasycznych używa się wyłącznie strun nylonowych, gdyż budowa tego typu instrumentów nie jest przystosowana do napięć, które występują po zamontowaniu strun z innych materiałów.
W gitarach klasycznych używa się zwykle 6 strun, z czego 3 są basowe, a pozostałe 3 wiolinowe. Struny basowe posiadają specjalną owijkę, najczęściej z posrebrzanej miedzi (wtedy brzmienie jest ciemniejsze), lub z brązu (o jaśniejszym brzmieniu). Owijka może być okrągła, produkująca więcej przydźwięków (np. ślizgi po gryfie), bądź gładka.
Struny wiolinowe także są produkowane najczęściej z dwóch rodzajów materiałów. Czysty nylon daje jaśniejsze, bardziej klarowne brzmienie, warto więc połączyć je z gitarą, która brzmi dość ciemno po to, żeby zrównoważyć brzmienie. Nylon ratyfikowany brzmi z kolei ciemniej i bardziej okrągło. Wykorzystanie takich materiałów sprawia, że brzmienie gitary klasycznej jest znacznie bardziej miękkie, niż w przypadku innych odmian tego instrumentu.
Struny do gitar klasycznych występują w trzech wersjach — twardej (high tension), normalnej (normal tension) i miękkiej (normal tension). Miękkie struny ułatwiają łapanie akordów, a ich brzmienie jest nieco bardziej śpiewne, dzięki czemu chętnie są wybierane przez osoby uczące się grania na gitarze klasycznej, a także tych, którzy specjalizują się w jazzie, czy bluesie. Twardsze struny sprawiają, że gitara jest znacznie głośniejsza, ma też ostrzejsze brzmienie, co jest szczególnie pożądane przy graniu flamenco.
Gitary akustyczne posiadają w gryfie specjalny pręt, dzięki czemu można na nich zamontować struny generujące znacznie większe napięcie. Dzięki temu otrzymujemy instrument brzmiący znacznie bardziej dźwięcznie, brzęcząco i ostro.
Struny do gitar akustycznych znacznie różnią się od tych zakładanych na gitary klasyczne. Zwykle do ich produkcji stosuje się stal węglową wysokiej jakości. Oprócz tego, przy ich wytwarzaniu wykorzystuje się także brąz (wtedy otrzymujemy struny z mocno wyeksponowanymi wysokimi i niskimi częstotliwościami), brąz fosforowany (o nieco bardziej zrównoważonym brzmieniu), oraz miedź posrebrzaną (wtedy struny nadają się świetnie do grania muzyki folkowej, czy jazzowej, ze względu na ciepłą barwę).
Bardzo duży wpływ na brzmienie strun ma także typ zastosowanej owijki. W przypadku gitar akustycznych stosuje się owijki okrągłe, półpłaskie i płaskie. Pierwszy rodzaj powoduje, że brzmienie staje się czyste i bardziej selektywne. Mocno słychać też wtedy przesunięcia palcami po strunach, co może być w wielu przypadkach niepożądane. Struny z płaską owijką zużywają się znacznie wolniej i wytwarzają dużo mniej niechcianych przydźwięków, ich brzmienie jest jednak dużo bardziej skupione. Owijka półpłaska sprawia z kolei, że barwa staje się nieco bardziej matowa.
Bardzo ważnym zagadnieniem związanym ze strunami do gitar akustycznych jest ich rozmiar.
Zestawy strun biorą swoje zwyczajowe nazwy od grubości najcieńszej z nich podanej w calach (komplet, w którym najcieńsza struna ma grubość 0,008 cala to „ósemki”, a 0,012 to „dwunastki”). Im cieńsze są struny, tym łatwiej się na nich gra, jednak brzmienie, szczególnie w przypadku gitar akustycznych, pozostawia wtedy wiele do życzenia.
Grubsze struny są znacznie głośniejsze, dzięki czemu mogą w pełni wykorzystać możliwości, jakie daje pudło rezonansowe. Przekłada się to na potężniejszy, bardziej rozbudowany dźwięk o dłuższym czasie wybrzmiewania.
Od grubości strun zależy też jeszcze jeden parametr. Struny miękkie i bardzo miękkie, czyli „ósemki” i „dziewiątki” mają zwykle trzy struny z oplotem i trzy bez niego, podczas gdy w „dwunastkach” i „trzynastkach” oplecione są cztery najgrubsze struny.
Struny do gitar elektrycznych najczęściej tworzy się z jednego z trzech materiałów: stali, niklu i stali niklowanej. Najpopularniejszym jest stal niklowana. Dzięki niej struny takie osiągają zrównoważone brzmienie, z lekko wyeksponowaną górą. Czysty nikiel to materiał, dzięki któremu struny mogą brzmieć znacznie ciemniej, co było charakterystyczną cechą muzyki gitarowej w czasach rodzenia się rocka w połowie XX wieku. Dzięki stali nierdzewnej struny będą za to brzmieć zdecydowanie najjaśniej.
Podobnie jak w przypadku gitar akustycznych, w strunach przeznaczonych dla elektryków stosuje się owijki o przekroju okrągłym, półpłaskim i płaskim. Tutaj zdecydowanie najchętniej wybieranym kształtem są struny o okrągłych owijkach, choć wielu muzyków jazzowych sięga po tzw. flaty.
W przypadku strun do gitar elektrycznych spore znaczenie ma rozmiar, podobnie jak to było w gitarach akustycznych. Tym razem jednak, ze względu na inny sposób wzmacniania dźwięku, bardzo miękkie struny zajmują całkiem spory kawałek rynku. Grubsze struny dłużej wybrzmiewają i trudniej je zerwać, jednak w kwestii drastycznych różnic w barwie dźwięku zdania są podzielone.
Ciekawostkę stanowią za to zestawy hybrydowe, w których różnice w grubości między najcieńszą a najgrubszą struną mogą być mniejsze, lub większe, niż standardowo się to przyjęło (np. 10-52 zamiast 10-46).
Struny do basu zdecydowanie odstają wizualnie od omówionych wcześniej ze względu na ich grubość. Podczas gdy cienkie struny do gitary elektrycznej, czy akustycznej, to takie, w których grubość najcieńszej struny to 0,008, lub 0,009 cala, w przypadku basu ta wartość to aż 0,040.
Podobnie jak w innych rodzajach gitar na rynku można znaleźć zestawy miękkie, średnie i twarde, w przypadku basu dużo większe znaczenie ma nie tylko grubość strun, ale także menzura, do jakiej przystosowany jest dany zestaw. Otóż oznaczenie „light”, „medium”, czy „heavy” jest spełnione, jeśli struna zostaje założona na gitarę o menzurze 34”, czyli średniej długości. Za menzury krótkie uważa się takie, których długość jest mniejsza niż 32”, 36” to menzura długa, zaś 38” jest oznaczane jako „super long”. Na kompletach strun znajdują się zwykle zarówno oznaczenia dotyczące twardości, jak i długości menzury, do jakich przystosowane są struny.
Jeśli chodzi o materiały, z których produkuje się struny do basu, sytuacja jest dokładnie taka sama jak w przypadku gitar elektrycznych. Najchętniej używa się stali niklowanej, stali nierdzewnej (ta jest często wybierana przez fanów techniki klangu) i niklu (coś dla fanów brzmienia vintage). W przypadku owijek ponownie najchętniej wybierane są te o przekroju okrągłym, niektórzy jednak decydują się na przekrój płaski lub półpłaski.
Struny to element, który jest wymieniany dość często, nie znaczy to jednak, że nie warto o niego dbać tak, żeby jak najdłużej utrzymywał swoje brzmienie. Dzięki prostym zasadom możemy też zminimalizować ryzyko zerwania struny np. podczas koncertu.
Po pierwsze, nie należy grać na instrumencie, gdy mamy brudne dłonie. Brud i pot mogą powodować korozję strun, przez co stracą one swoje właściwości brzmieniowe i szybko ulegną zniszczeniu.
Innym sposobem na chronienie strun przed ich zabrudzeniem jest trzymanie instrumentu w specjalnym pokrowcu, czy futerale. Dzięki temu podczas przerw w graniu nie będzie się na nim osadzał kurz.
Wiele firm produkujących gitary, struny i osprzęt do instrumentów ma w swojej ofercie także specjalne środki konserwujące, które potrafią znacząco przedłużyć żywotność strun i całego instrumentu, nie narażając przy tym naszego portfela na poważne straty.
