Rodzaje instrumentów smyczkowych

Instrumenty smyczkowe w profesjonalnej nomenklaturze, określane są mianem chordofonów smyczkowych. Charakteryzują się one przede wszystkim specyficznym sposobem wytwarzania dźwięku, polegającym na wywoływaniu wibracji strun za pomocą smyczka. W swojej naturalnej formie, najczęściej widujemy je w orkiestrach symfonicznych, ale ich brzmienie jest często stosowane również w muzyce nowoczesnej i elektronicznej. Poniżej zaprezentujemy Wam poszczególne instrumenty zaliczane do tej grupy, wskazując na ich charakterystyczne cechy.

Współczesne instrumenty smyczkowe - podział 

Instrumenty smyczkowe znane są człowiekowi od tysięcy lat, ulegając w tym okresie dość znaczącej ewolucji. Tutaj skupimy się oczywiście na współcześnie stosowanych formach chordofonów smyczkowych, które należy podzielić na klasyczne oraz nowoczesne. 

Klasyczne instrumenty smyczkowe 

Klasyczne wersje instrumentów smyczkowych łączy nie tylko obecność smyczka, ale także ich budowa. Składają się one z pudła rezonansowego, metalowych strun, mostka oraz gryfu z podstrunnicą pozbawioną progów. Znacząco różnią się one jednak od siebie swoim rozmiarem, który ma kluczowe znaczenie dla brzmienia każdego z nich. Do klasycznych instrumentów smyczkowych zaliczamy: 

• Skrzypce 
• Altówki 
• Wiolonczele 
• Kontrabasy 

Nowoczesne instrumenty smyczkowe 

Wraz z rozwojem technologii przystawki elektroniczne umożliwiły opracowanie elektrycznych wersji instrumentów smyczkowych. Podobnie do tradycyjnej wersji, posiadają one struny, mostek, gryf z podstrunnicą i smyczek, ale zazwyczaj nie posiadają one pudła rezonansowego. Dźwięk w tego typu instrumentach uzyskiwany jest na zasadzie przekształcenia wibracji strun na sygnał elektryczny, który przekazywany jest przewodem na głośniki lub słuchawki. Do nowoczesnych instrumentów smyczkowych zaliczamy zatem: 

• Skrzypce elektryczne 
• Altówki elektryczne 
• Wiolonczele elektryczne 
• Kontrabasy elektryczne 

Charakterystyka poszczególnych instrumentów smyczkowych 

Poszczególne odmiany instrumentów smyczkowych różnią się znacząco swoim rozmiarem, co ma ogromny wpływ na wysokość wytwarzanych dźwięków. Im większe pudło rezonansowe tym głębsze i bardziej basowe brzmienie, dzięki czemu chordofony smyczkowe mają bardzo zróżnicowane zastosowanie. 

	Skrzypce   Skrzypce to najmniejszy, a jednocześnie najczęściej spotykany instrument smyczkowy. Ze względu na swój rozmiar charakteryzują się one najwyższym strojem (g d¹ a¹ e²) obejmującym zakres dźwięków od g do g4 (lub c5 przy zastosowaniu technik flażoletowych). Podstawowy pełnowymiarowy wariant ma długość około 59 cm, ale ze względu na konieczność dopasowania ich rozmiaru do wzrostu, na rynku dostępne są mniejsze warianty (tzw. skrzypce uczniowskie) tj. ¾(ok. 55 cm), ½ (ok. 52 cm), ¼ (ok. 46 cm), 1/8 (ok. 42 cm), 1/10 (ok. 40 cm), 1/16 (ok. 38 cm), 1/32 (ok. 34 cm) oraz 1/64 (ok. 31 cm). Na skrzypcach gramy trzymając je na lewym ramieniu i opierając głowę na podbródku. Lewa ręka odpowiedzialna jest za dociskanie strun do gryfu, kiedy prawa wykorzystywana jest do poruszania smyczkiem.
Altówka  Odróżnienie altówki od skrzypiec to zadanie niełatwe, ze względu na ich uderzające podobieństwo oraz identyczny sposób gry. Można wręcz powiedzieć, że altówka to nic innego jak powiększone skrzypce i co ciekawe, historycznie oba te instrumenty są ze sobą ściśle powiązane. Altówki nie mają przy tym określonego gabarytu, ale na podstawie rozmiaru skrzypiec 4/4 można określić, że co do zasady mają one powyżej 60 cm długości. Większy rozmiar idzie w parze z większym pudłem rezonansowym, co przekłada się na niższy i głębszy ton. Struny altówki stroi się do dźwięków c g d¹ a¹, dzięki czemu może ona obejmować zakres dźwięków od c do a³.
	Wiolonczela  Choć wiolonczela kształtami nie różni się mocno od altówki czy skrzypiec, gabaryt jej pudła wymusza całkowitą zmianę sposobu gry i nadając jej tenorowo-basowego charakteru. Na wiolonczeli gramy bowiem na siedząco, obejmując kolanami pudło rezonansowe. Zamiast podbródka, w wiolonczeli stosowana jest ponadto charakterystyczna nóżka, służąca do oparcia instrumentu o podłogę. Jej strój jest przy tym oczywiście niższy niż altówki i skrzypiec (C G d a), obejmując swoim zakresem dźwięki od C do a².
Kontrabas  Kontrabas to zdecydowanie największy instrument smyczkowy, którego rozmiar jest naprawdę imponujący. Jego wysokość wynosi ok. 200 cm, a osoba grająca na kontrabasie musi to robić stojąc i opierając go na swoim ciele. W parze z gabarytem idzie rzecz jasna jeszcze niższy dźwięk, który jest wręcz esencją pełnego i głębokiego basu. Struny strojone są do dźwięków E1 A1  D  G, choć zdarzają się też 5-strunowe warianty z dodatkową struną C1. Zazwyczaj na kontrabasie nie gra się dźwięków wyższych niż g1, ale wykorzystując techniki flażoletowe uzyskać można nawet g2. Co ciekawe, muzycy bardzo często rezygnują z wykorzystania potężnego, 60 cm smyczka, grając na tym instrumencie za pomocą palców. Taka technika gry najczęściej spotykana jest w muzyce jazz-owej oraz blues-ie
	Instrumenty smyczkowe elektryczne  Elektryczne odpowiedniki chordofonów smyczkowych, co do zasady posiadają, te same cechy charakterystyczne (pomijając oczywiście brak pudła rezonansowego). Dzięki elektryfikacji tych instrumentów znacznie łatwiej jednak o ich nagłośnienie podczas występów scenicznych, a także nagrywanie ścieżki dźwiękowej w studio. Sporym atutem elektrycznych instrumentów smyczkowych jest też niewątpliwie fakt, że dzięki brakowi pudła rezonansowego, umożliwiają szlifowanie umiejętności przy stosunkowo niewielkim natężeniu dźwięku.